اعتقادنامه جامی

چون شد این اعتقاد نامه درست

باز گردم به کار و بار نخست

کار من عشق و بار من عشق است

حاصل روزگار من عشق است

سر رشته کشیده بود به عشق

دل و جان آرمیده بود به عشق

به سر رشته خود آیم باز

سخن عاشقی کنم آغاز

هرگز آن رشته را خلل مرساد

تا به حشرم مهار بینی باد

آن نه رشته سلاسل ذهب است

نام رشته بر آن نه از ادب است

بهر شیران بود سلاسل زر

هر که شیر است ازان نپیچد سر

این مسلسل سخن که می خوانی

هم ازان سلسله ست تا دانی

تا نجوشد ز سینه عشق سخن

نتوان داد شرح عشق کهن

می زند جوش عشقم از سینه

تا دهم شرح عشق دیرینه

لیک بیم ملال بی ذوقی

که ندارد به شرح آن شوقی

می کند بند راه شوق بیان

می نهد مهر خامشی به دهان

پس همان به که لب فرو بندم

بیش از این گفت و گوی نپسندم

گر مددگار من شود توفیق

که کنم درس عشق را تحقیق

بهر آن دفتری ز نو سازم

داستانی دگر بپردازم

ور بماند جواد عمر از سیر

ختم الله لی بما هو خیر

وضع میزان کنند از پی آن

تا بسنجند طاعت و عصیان

آن کش افزود کفه حسنات

شاد زی گو که شد ز اهل نجات

وان که افزود پله عصیان

خون گری گوی که ماند در خسران

چون ز میزان و وزن آن برهند

بر جهنم پلی عجب بنهند

پلی آنسان که از قدم تا فرق

عابر آن بود در آتش غرق

تیز چون تیغ بلکه افزون هم

عرض آن موی بلکه از مو کم

هر که باشد ز مؤمن و کافر

بر سر پل کنندگشان حاضر

هر که کافر بود چو بنهد پای

قعر دوزخ شود مر او را جای

مؤمنان را ز حق رسد تأیید

لیک بر قدر قوت توحید

هر که را بر طریقت نبوی

خود نبوده ست غیر راست روی

دوزخ از نور او کند پرهیز

بگذرد همچو برق خاطف تیز

یا چو مرغ پران و باد وزان

یا چو چیز دیگر فروتر از آن

وان که ضعفی بود در ایمانش

نبود زان گذشتش آسانش

بلکه در رنج آن گذرگه تنگ

باشد او را به قدر ضعف درنگ

لیک یابد خلاصی آخر کار

گر چه بیند مشقت بسیار

پنجه آمد مواقف عرصات

که مطیعان بایستند و عصات

کرده آماده خالق داور

بهر هر موقفی سؤال دگر

هر که گوید جواب خود به صواب

طی هر موقفی کند به شتاب

ور نه در هر یکی ز سختی حال

رنج بیند هزار سال و ملال

هر که افتد به دوزخ از کفار

جاودان جای او بود در نار

ور بود مؤمن فتاده ز راه

سوزد آنجا به قدر جرم و گناه

یا خود او را شفاعت شفعا

برهاند ازان جزا و سزا

ور دری از شفیع نگشاید

ارحم الراحمین ببخشاید

چون ز دوزخ کنند خلق گذر

شست و شویی کنند در کوثر

دود دوزخ ز خود فرو شویند

سوی جنت سرای خود پویند

درجات بهشت باشد هشت

که به قول ثقات ثابت گشت

گر کسی را به قدر علم و عمل

دهد آنجا خدا مقام و محل

جاودان در مقام خود باشد

هرگزش دل ز غصه نخراشد

نعمت او بود برون ز شمار

برتر از جمله نعمت دیدار

که ببیند خدای را به بصر

چون شب چارده مه انور

هست دیدار حق اجل نعم

و به انتهی الکلام و تم

شرع او ناسخ شریعتهاست

هر شریعت که غیر آنست هباست

گر فتد حکم شرع آن سرور

متفق با شریعت دیگر

نیست آن را متابعت اصلا

جز ازان رو که شرع اوست روا

بعد حمد خدا و نعت رسول

بشنو این نکته را به سمع قبول

که نخستین فریضه بر عاقل

عاقلی کز بلوغ شد کامل

نیست بیرون از اینکه بپذیرد

در دل و جان خویشتن گیرد

بعد ازان بی تردد و انکار

به زبان هم زند دم اقرار

کافریننده ایست آدم را

بلکه ذرات جمله عالم را

کز عدمشان ره وجود نمود

جاودان هست و بود و خواهد بود

هست بی تهمت شمار یکی

نیست اندر یگانگیش شکی

کرد بعث محمد عربی

تا بود خلق را رسول و نبی

هر که ثابت شود به قول ثقات

که محمد علیه الف صلات

داد ما را خبر به موجب آن

واجب آید به آن ز ما ایمان

این بود مجمل سخن بی قیل

شرح آن گوش کن علی التفصیل

برد بیدار حق شب از بطحا

به تن او را به مسجد اقصی

کرد از آنجا مقر به پشت براق

متوجه به قطع سبع طباق

بر سماوات یک به یک بگذشت

با همه انبیا ملاقی گشت

دید هنگام عرض خلد و جحیم

هر که بود اندر آن دو جای مقیم

چون شد اطباق آسمان ها طی

ماند در سدره جبرئیل از وی

رفت از آنجا به یاری رفرف

به مقامی ز پیشتر اشرف

بلکه جایی که جا نبود آنجا

محرمی جز خدا نبود آنجا

دیدنی ها بدید آنچه بدید

وانچه بود از شنیدنی بشنید

روی از آنجا به جای خویش آورد

خوابگاهش هنوز ناشده سرد