باب چهارم: در معانی كه تعلّق به توحید دارد

هان ای دل بیخبر! کجاییم بیا

از یکدیگر چرا جداییم بیا

بنگر تو که هر ذرّه که در عالم هست

فریاد همی زند که ماییم بیا

دل را نه ز آدم و نه حواست نسب

جان را نه زمین نه آسمان است طلب

نه زَهره که باد بگذرانم بر لب

نه صبر که تن زنم، زهی کار عجب!

عشق آمد و نام کفر و ایمان نگذاشت

هر پنداری که بود پنهان نگذاشت

چون درنگریست پردهٔ غیب بدید

یک ذرّه خیالِ غیر در جان نگذاشت

در عشق نماند عقل و تمییز که بود

کلی دل و جان بسوخت آن نیز که بود

چون پرتو آفتاب از پرده بتافت

ناپیدا شد چو ذرّه هر چیز که بود

آن دل که ز شوق نور اکبر میتافت

وز حق طلبی چو شمع انور میتافت

چون نیک نگاه کرد یک حضرت دید

کز هر چیزی به نوع دیگر میتافت

از بس که بدیدم ز تو اسرار عجب

خون گشت دلم از چو تو دلدار عجب

بس کز همه عالمت بجستم شب و روز

تو خود همه عالمی زهی کار عجب!

یارب چه نهان چه آشکارا که تویی

نه عقل رسد نه علم آنجا که تویی

آخر بگشای بر دل بسته دری

تا غرقه شوم در آن تماشا که تویی

هر روز به حسن بیشتر خواهی بود

هر لحظه به جلوهای دگر خواهی بود

هرگز رخ خویشتن به کس ننمایی

تا خواهی بود جلوهگر خواهی بود

جانا غمِ عشق تو بجان نتوان داد

یک ذرّه به ملک دو جهان نتوان داد

در بادیهٔ عشق تو هردل کافتاد

هرگز دیگر از او نشان نتوان داد

در راه تو گم گشت دویی اینت عجب!

مشرک چه کند یا ثنوی اینت عجب!

آنجا که تویی فناءِ محضاند همه

واینجا که منم همه تویی اینت عجب!